تاریخچه ساخت لوستر ایران و جهان

تاریخچه ساخت لوستر ایران و جهان ، واژه «لوستر» از کلمه فرانسوی «chandelle» به معنای شمع گرفته شده است. امروزه لوستر یکی از بی نظیر و بهترین ابزار جهت روشنایی و زیبایی هر محیطی می باشد. شما می توانید با دیزاین هوشمندانه و آگاهانه, یک لوستر منحصر به فرد برای منزل تهیه کنید. در این مقاله از سایت مهر و ماه به بررسی همه چیز درباره تاریخچه ساخت لوستر ایران و جهان می پردازیم. شما با مطالعه کامل این مقاله می توانید همه چیز را درباره گذشته لوستر بدانید. با ما همراه باشید.

اطلاع از تاریخچه پیدایش هر ابزاری می تواند جالب باشد. پیشینه ساخت و استفاده از لوستر هم به بیش از ۸ قرن پیش در اروپا باز می گردد. در دوران قدیم و گذشته های دور، استفاده از لوستر، نماد شکوه و ثروت به شمار می رفت در حالی که اکنون می توانید لوستر ها را در انواع طرح و جنس و سبک، در هر خانه ای ببینید.

نخستین لوستر ها، لوستر کریستالی فرانسه

لوستر ها نخستین بار در فرانسه ظهور کردند و نمونه های اولیه آن ها، از جنس کریستال بود. هنوز هم لوستر هایی مربوط به آن دوران در کاخ ورسای و کلیسای نوتردام پاریس قابل مشاهده هستند. در ساخت لوستر کریستالی از قاب های فلزی و برای تزیین آن ها هم از آویز های کریستالی استفاده می شد. آن کریستال ها نوعی کوارتز شفاف بودند که نمونه های قدیمی آن ها با دست تراش داده می شدند و کیفیت پایین تری داشتند. اما به مرور با استفاده از ماشین های تراش، کیفیت کریستال ها بهتر شد.

کوارتز به دلیل جنس خاصش می تواند مانند الماس درخشان و زیبا شود و امروزه هم برای تولید ارزان تر در مقایسه با نمونه های شیشه ای مورد استفاده قرار می گیرد.

تاریخچه لوستر در ایران

پیش از هر چیز جالب است بدانید در ایران برای ساخت لوستر به جای لامپ و برق از شمع استفاده می شد و لوسترها از جنس چوب بودند.

با بررسی تاریخچه لوستر در کشور ایران متوجه می شوید که لوسترها برای اولین بار در خانه های طبقه کارگر ظاهر شدند. در حالی که خانواده های معمولی از چوب، آهن فرفورژه یا قلع برای لوسترها استفاده می کردند. زیرا لوسترهای گران قیمت و پیچیده تری که از بلور سنگ ساخته شده بودند، فقط تعداد کمی از مردم توانایی تهیه آن ها را داشتند.

البته جالب است بدانید به دنبال آن اولین لوستر کریستالی ظاهر شد که از یک سازه فلزی نقره و طلا آویزان شده بود. این انواع لوسترها در کاخ ها یا خانه افراد متمول وجود داشت. به تدریج برخی لوسترها از منحصر به فردترین مواد شیشه ای ساخته شدند. همچنین کریستال سرب درخشان تر و شفاف تر بود و به راحتی شکل می گرفت.

پس از آن لوسترهای کاملا بلوری و چشمگیر با فرم های باشکوه شروع به ظهور کردند که عصر طلایی این کالا محسوب می شود.

در دهه های بعد مردم از نفت به عنوان انرژی اصلی روشنایی با نور مصنوعی استفاده کردند و بسیاری از لوسترها به جای شمع به وسیله ای تبدیل شدند که روشنایی آن ها با استفاده از نفت تامین می شد. در نهایت نیز با اختراع برق لوسترهای برقی به بازار آمد که بسیار پرطرفدار هستند.

ارزش لوستر در دوره قاجار:

یکی از منابع تاریخی از ارزش لوستر در زمان قاجار خبر می دهد:

در سال ۱۸۱۹ سفیر ایران میرزا ابوالحسن خان با ماموریت دیپلماتیک از شاه ایران وارد لندن شد. او هدایایی از جمله جواهرات، شمشیرهای زینتی، فرش های زیبا، نقاشی ها و اسب های عربی برای پادشاه و شاهزاده سلطنت به همراه داشت.

در مقابل هدایایی برای فتحعلی شاه سفارش داده شد. شیشه سازان سلطنتی تپه لودگیت، لوسترهای ساخته شده یا مجموعه های شمعدانی را برای هدیه به شاه و تزئین کاخ گلستان تازه بازسازی شده در تهران طراحی کردند.

حرم امام رضا (ع) در مشهد، از نخستین مکان ‌هایی بوده است که در آن جا از برق به منظور ایجاد روشنایی استفاده شده است. در نخستین سال‌های قرن سیزدهم هجری شمسی، از سوی دولت تصمیم گرفته شد تا در کوچه ها، چراغ هایی به شکل فانوس توسط شهرداری یا بلدیه نصب شوند. این چراغ‌ها فانوس‌هایی دیواری بودند که در فاصله چهار متری از زمین بر روی دیوار و یا بر روی پایه ‌های چدنی نصب می ‌شدند.

با این که خاستگاه اولیه لوستر، در اروپا بوده است اما امروزه جایگاه صنعت لوستر سازی در ایران و کیفیت بالای محصولات ایرانی، را نمی توان نادیده گرفت. استفاده از فلز برنج در ساخت و طراحی لوستر های ایرانی موجب شده تا در حال حاضر این محصولات به عنوان بهترین با کیفیت ترین کالا های دکوراتیو در جهان شناخته شوند.

لوسترهای اولیه

تاریخچه ایجاد و به کار گیری از لوستر به سده های ۱۵ میلادی و در کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، فرانسه، انگلیس و هلند میرسد. کشوری که در‌این صنعت پیشگام بوده میباشد و نمونه های فراوانی از لوسترهای اولیه در مرکزهای تاریخی آن به دیده میاید، سرزمین فرانسه میباشد.

در گذشته های به دور لوسترهای نخستین از چوب ساخته می شدند و از شمع برای نور آنان به کار گیری میشد. در تولید لوسترهای اولیه برای تامین نور و روشنایی بعداز شمع، از گاز بهره گرفته میشد که از گاز حاصلشده از فاضلاب ها برای تامین نور و روشنایی لوسترها به کارگیری می کردند. پس از به کار گیری از نور و روشنایی گازی، چراغ های برقی برای تامین نور و روشنایی لوسترها به فعالیت برده شد که تا به امروز هم کارایی دارند.

لوسترهای اولیه بسیار وسیع بودند و در مکان های خاصی نصب می شدند و نشان از عظمت و شکوه محل مربوطه داشتند. با گذشت زمانه و پیشرفت تکنولوژی و صنعت نمونه های کوچک تر و خانگی نیز پا به عرصه نهاد.امروزه نیز شاهد اشکال و اقسام لوسترهای خانگی هستیم.

با نمونه های لوسترهای اولیه در دنیا بیشتر آشنا شوید:

یکی از نمونه لوسترهای اولیه میتوان لوستر فلاندر هلندی دانست

به کار گیری از فلز برنج به جای نمونه های سابق چوب یا این که آهن در لوسترهای نخستین با ورود لوسترهای فلاندر هلندی به وقوع پیوست. این گونه لوسترها در قرن ۱۵ میلادی پا به عرصه گذاشتند و از ظواهر و کارایی بسیار خوبی برخوردار میباشد.

در تولید این مدل لوستر از یک تنه مرکزی که دربرگیرنده کره یا این که کره های برنجی میباشد برای محل تکیه دادن شاخه های لوستر استفاده شده میباشد. فلز برنج با داشتن خواص انعطاف پذیری نسبت به آهن و خصوصیت بهتر در تلالو نور و روشنایی موردپسند قرار گرفت و تا به امروز نیز از رده بسیار خوبی برای ایجاد لوستر برخوردار‌است. در تولید این دسته لوسترها از معماری گوتیک و طرح های گل دار سود گرفته شده‌است.

خصوصیت پیاده سازی مختص این لوسترها وجود یک نشان عقاب دو سر در بالای لوستر میباشد. در نگارگری های دیرین هلندی نمونه هایی را میتوان  از این لوسترهای اولیه فلاندر هلندی مشاهده کرد. لوسترکاران سبک هلندی در سراسر اروپا متفرق می‌باشند و باعث شناخته شدن لوسترهای برنجی سبک فلاندر شدند.

این گونه لوسترها در قرن ۱۶ گزینه دقت لوئی سیزدهم فرانسه قرار گرفت و در آن زمانه متداول شد. این مدل سبک گزینه دقت انگلیسی ها نیز واقع شد و بیشتراز هر جای دیگری وارد کننده لوسترهای هلندی شد.

لوستر سبک هلندیاز نمونه لوسترهای اولیه لوستر کریستال فرانسه

فرانسه در فروش و ساخت لوسترهای اولیه پیشگام بوده است و نمونه های اولیه لوسترهای کریستالی سنگ در مکان های تاریخی آن به چشم می‌خورد. در ایجاد این جور لوستر از یک کادر فلزی و برای تزیین آن، آویزهای کریستال سنگ به عمل برده شده‌است.

کریستال سنگ یک صورت کوارتز واضح میباشد که نمونه های اولیه با دست تراش داده می شدند و از کیفیت پایینی برخوردار بودند. به جهت تراش دستی از تلالو قابل قبولی برخوردار نبودند. با گذشت زمانه و به کار گیری از ماشین های تراش، کیفیت آویزهای کریستال سنگ نیز ارتقاء پیدا کرد.

کوارتز با داشتن مراحل تراشکاری مطلوب مانند الماس براق و درخشنده میباشد و امروزه سازندگان برای ایجاد ارزان تر از مثال های شیشه ای منفعت می‌برند و به کار گیری از کوارتز در مثال های خاص لوستر به عمل گرفته می‌شود.

نمونه ی دیگری از لوسترهای اولیه را میتوان لوستر کاخ ورسای دانست

یکی از مشهور ترین لوسترهای اولیه در کاخ ورسای فرانسه قراردارد. کاخ ورسای از کهن ترین کاخ های فرانسه به شمار می رود که تاریخ فرانسه را به تصویر می‌کشد. این کاخ در حین حیات لویی هفتم ساخته شد و به امر وی یک کدام از عظیم ترین لوسترهای تاریخ با آینه کاری های کوچک و وسیع در تالار کاخ قرار گرفته میباشد.

این کاخ یکی‌از جاذبه های توریسم فرانسه به حساب آورده می شود و هر ساله حدود ۳،۰۰۰،۰۰۰ نفر از آن بازدید میکنند.

تاریخچه لوسترنمونه ی دیگری از لوسترهای اولیه لوستر کلیسای نتردام

نمونه های دیگر لوسترهای نخستین در فرانسه لوستر کلیسای نتردام میباشد. کلیسای نتردام در شهر پاریس جای دارد و هر ساله ۱۳،۰۰۰،۰۰۰ گردش گر از آن بازدید می‌کنند. معماری آن در گونه خویش بی سابقه میباشد و به معماری گوتیک مشهور میباشد.

برای زینت بخشیدن فضای داخلی کلیسا از لوستر استفاده شده میباشد و چندین صد مجسمه تراشیده گردیده در درون و بیرون کلیسا موجود هست. مهم‌ترین بخش کاخ ورسای، سالن آیینه ها است. در‌این سالن قشنگ، ۴۰ لوستر پهناور که از سقف سالن معلق میباشد، موجود هست و تماما معلوم میباشد که با پر‌نور شدن لوسترها، سالن غرق در نور و روشنایی و درخشندگی میگردد.

این سالن خوشگل مشرف به باغ میباشد و کل چشم انداز باغ را می توان از پنجره هایی که روبروی آنان آینه های بلند قدی موجود هست، نظاره کرد. این آینه های قدی موجب انعکاس تصاویر باغ در درون تالار میگردند.

در کاخ ورسای تمام مراسم مهم از قبیل مراسم عروسی، تاجگذاری و پای کوبی های مهم برگزار می شده‌است.

لوسترهای قدیمیدیگر لوستر های اولیه را میتوان لوستر شیشه ای انگلیسی دانست

تاریخچه ساخت لوستر ایران و جهان ، کشور انگلستان نمونه های متمایزی از تولید لوسترهای اولیه را به جهان عرضه کرد. آن‌ها از شیشه چدن در تولید لوسترهای نخستین منفعت بردند. شیشه چدن درصد بالایی اکسید سرب داراست و شفافیت شیشه آن دو چندان میباشد و تلالو و منعکس شدن بهتری را برای رفلکس روشنایی مهیا می نماید.

رفلکس روشنایی در آن به طور رنگین کمانی میباشد و جلوه خاصی را به لوستر میدهد. این دسته آوری و استعمال از شیشه در ایجاد لوسترهای اول بوسیله انگلستان به جهانیان معرفی شد.

تاریخ ایجاد لوسترهای شیشه ای به قرن ۱۹ میلادی برمی گردد.لوستر دلمه باغچه لوستر کریستالی کاخ دولما باغچه ترکیه را میتوان یکی از شگفتی های لوسترهای اولیه دانست.

یکی ‌از زیباترین و عظیم ترین لوسترهای کریستالی به وسیله ملکه ویکتوریا انگلیس به پادشاه عبدالمجید، سی و یکمین فرمانروا عثمانی کادو داده شد. این لوستر بی سابقه با وزن ۵.۴ تن و با ۷۵۰ عدد چراغ دکوری بسیار خوشگل در سالن کاخ دولما باغچه استانبول نصب شد.

این کاخ با وجود یکی‌از زیباترین لوسترهای کریستالی یکی‌از اعجاب معماری ترکیه به حساب آورده می شود که سالانه گردشگران بخش اعظمی را به سمت خویش می کشاند.

نور و روشنایی و لوستر در کشور‌ایران

تاریخچه ساخت لوستر ایران و جهان ، حرم امام رضا (ع) در مشهد، ازاولین مکان ‌هایی بوده میباشد که در آن جا از برق به منظور تولید نوروروشنایی مصرف شده میباشد. در اول سال‌های قرن سیزدهم هجری خورشیدی، از سمت دولت تصمیم گرفته شد تا در کوچه ها، لامپ هایی به صورت فانوس به وسیله شهرداری یا این که بلدیه نصب شوند.

این لامپ‌ها فانوس‌هایی دیواری بودند که در مسافت چهار متری از زمین بر روی دیوار و یا این که بر روی شالوده ‌های چدنی نصب می ‌شدند. با این که خاستگاه نخستین لوستر، در اروپا بوده میباشد البته امروزه منزلت صنعت لوستر سازی در کشور‌ایران و کیفیت بالای محصول های ایرانی، را نمی توان نادیده گرفت.

به کار گیری از فلز برنج در ایجاد و پباده سازی لوستر های اهل ایران موجب گردیده تا فعلا این تولید ها تحت عنوان شایسته ترین باکیفیت ترین محصول های دکوراتیو در دنیا شناخته شوند.

سبک های متمایز برای لوستر در قرن هجدهم:

تاریخچه ساخت لوستر ایران و جهان ، سبک های باروک و راکوکو در قرن هجدهم پیدایش یافتند. در واقع، راکوکو تکامل باروک میباشد که به وسیله حکاکی های آیتم عشق و علاقه مردم ایجاد شده است. لوسترهای راکوکو دربرگیرنده تعداد متعددی برگ، گل، تاج گل، زمانه و کیوپید بود که معمولاً با به کارگیری از برنز قالب گیری میشد.

همینطور ابتدا قرن ۱۸، پیتر وسیع، سن پترزبورگِ روسیه را تاسیس کرد. انگیزه وی این بود که تمام اعجازهای فرهنگی و معماری دنیا غرب را در‌این شهر نو مجدد مرمت نماید. هنرمندان روسی سبک های فرانسوی را تعبیر و تفسیر کردند، هرچند ایده هایشان را به لوسترهای خویش افزودند.

استعمال زیاد از شیشه­ های رنگی یکی‌از خصوصیت های بارز لوسترهای روسی است.در‌این زمان، بریستولِ انگلستان مقر دیگری برای شیشه های رنگی بود. بریستول در ساحل قرار داشت، ایده آل برای ساخت شیشه، بدلیل اینکه تمامی مواد مایحتاج به یاری قایق ها وارد میشدند. شیشه های با کیفیت دراین مکان ایجاد میشد.

شیشه هایی مشتمل بر کبالت آبی‌رنگ، یاقوت طلایی و شیشه نصفه واضح.در سال ۱۷۵۰، شیشه سازان بوهمیانی لوسترهای سبک ماریا ترزا را اخلاق و رفتار کردند. این لوسترها به افتخار مادرِ ماری آنتوانت، که ملکه اتریش بود، نام نگاری شد.

جمع بندی :

در این مقاله تاریخچه لوستر در ایران و جهان بررسی شد. چنان که دانستید این کالا یکی از ضروریات زندگی افراد برای روشنایی و افزایش جلوه دکوراسیون منازل است. به طوری که در خانه های مختلف و با سبک های گوناگون یافت می شود.