تفاوت روشنایی و نورپردازی چیست؟

تفاوت نورپردازی و روشنایی از ابعاد مهم در بررسی علم نور می باشد. به صورت کلی نورپردازی جنبه تزئینی و زیبایی دارد اما روشنایی به منظور دیدن اجسام به کار می رود. روشنایی و نورپردازی دو اصطلاح پرکاربرد در صنعت دکوراسیون و لوستر سازی می باشد.

شما برای انتخاب یک لوستر و یا دیزاین و طراحی دکوراسیون منزل خود به دانستن تفاوت معنایی روشنایی و لوستر نیاز دارید. در این مقاله از سایت مهر و ماه به بررسی کامل تفاوت های بین روشنایی و نورپردازی می پردازیم. با ما همراه باشید و همچنین می توانید سئوالات خود را از ما بپرسید.

در ابتدا برای شناخت تفاوت های روشنایی و نورپردازی باید به تعریف هر یک از آنها و بررسی ویژگی هر یک بپردازیم. سپس تفاوت های عمده آن را برای ارائه نکاتی به شما آموزش میدهیم.

دوستانی که مدت زیادی در صنعت سبک بوده اند نمی توانند تفاوت بین روشنایی و روشنایی را بفهمند. امروز، بیایید تفاوت بین آنها را بدانیم و دریابیم که چه زمانی از روشنایی و چه زمانی از روشنایی استفاده کنیم.

روشنایی چیست؟

مقدار نور لازم برای ایجاد میدان دید مناسب یک محیط را روشنایی می گویند. در رابطه با این موضوع بحث کمیت نور و پشتیبانی آن از همه نقاط یک فضا مطرح است. در مکانی با روشنایی مناسب، شما قابلیت دیدن همه اشیا و امکانات آن را دارید.

تفاوت روشنایی و نورپردازی ، در یک محیط با طراحی مدرن همزمان با روشنایی مناسب، نورپردازی نیز یکی از ارکان اصلی می باشد. اگر به طور کلی بگوییم نور لازم برای “دیدن” در یک فضا و پراکندگی آن در همه جهات را روشنایی می گویند. بنابراین اصولاً عبارت روشنایی در جایی بکار می رود که استاندارد های اولیه برای دیدن و برخورد نکردن با اجسام مد نظر است.

نورپردازی چیست ؟

در نورپردازی جنبه معماری و هنری نور ملاک است. نور مناسب می تواند فضا را برای استراحت و آرامش افراد فراهم کند از این رو طبق نظر طراحان برجسته دکوراسیون اگر نورپردازی یک محیط به درستی انجام شده باشد آن را بسیار جذاب می کند . در زندگی مدرن، هنر به علم نور اضافه شده است. این امر موجب شده که نسل بشر از نورهای مصنوعی انتظاری بیش از دیدن داشته باشد.

نورپردازی به شکلی از روشنایی گفته می‌شود که اختصاصی عمل کرده و در ظاهر و زیبایی یک فضا تاثیر می گذارد. این موضوع از علم نور به برجسته کردن نقش و نگارهای یک سازه و یا زیبا جلوه دادن آنها می پردازد. به عبارتی دیگر نورپردازی به بهتر دیدن کمک می کند و از از کمیت نور می گوید.

در واقع با نورپردازی می‌خواهیم بخشی از یک مکان یا کالا یا المان برجسته تر نشان دهیم. در نورپردازی اکثر پارامترهای به‌کار رفته در این مبحث جنبه کیفی و زیبایی شناختی دارند. با این علم می‌توان زیبایی و شکوه یک بنا را دو برابر کرد و یا جزئیات و ریزه کاری‌های یک هنر را برجسته کرد.

امروزه علم نورپردازی اهمیت بسیاری پیدا کرده است و بیشتر طراحان داخلی از این علم بهره می‌گیرند. لازم به ذکر است که روشنایی و نورپردازی به تنهایی مطلوب نخواهد بود و در کنار هم معنا پیدا می‌کند.

به طور مثال؛

پارک‌هایی که طراحان آن از روشنایی غافل شدند و بر روی نورپردازی تمرکز کردند، از دور پارک بسیار زیبا به نظر می‌آید ولی محیط خوبی برای قدم زدن و استفاده از امکانات نمی‌باشد چون نور کافی آن محیط ندارد و یا گاهی این اتفاق برعکس رخ داده است که بر روی روشنایی تمرکز شده و از نورپردازی غافل شدند. پس هر دو در کنار هم معنا دارد و نباید از هیچ کدام غافل شد.

نور و تاریکی در کنار هم معنا میگیرند پس باید استفاده آنها در حال کاربردی بودن باید زیبایی را حفظ کند.

تفاوت نورپردازی و روشنایی :

در طراحی های مدرن از روشنایی برای “دیدن” و از نورپردازی برای “بهتر دیدن” استفاده می کنند. در نورپردازی یک محیط، طراح از ویژگی‌های برجسته آن استفاده کرده و آنها را زیباتر می کند. اما روشنایی صرفا برای “دیدن” در کل فضا و پوشش همه نقاط آن برای چشم انسان به کار میرود.

به عبارت دیگر , به‌طور کل وظیفه روشنایی، در محدوده “دیدن” خلاصه می‌شود به این معنی که وقتی اشیاء در حد قابل قبولی روئیت می‌شوند ماموریت روشنایی به پایان رسیده؛ حال آنکه نورپردازی به “لذت از دیدن” می‌پردازد. زمانی‌که یک پل، بنای تاریخی یا حتی فروشگاه، چشم‌نواز و زیبا به نظر می‌آید، نورپردازی آن به طور اصولی انجام شده باشد.

کاربرد های نورپردازی :

نورپردازی نما، شکوه و زیبایی یک بنا را دوچندان می‌نماید ، در حالیکه نورپردازی یک موزه یا نمایشگاه هنری جزئیات و ریزه‌کاری‌های هنری را نشان می‌دهد.

یک شکل دیگر نورپردازی نمایش کالاهای فروشگاه است . فروشگاه ممکن است جواهر فروشی، البسه یا میوه‌فروشی باشد؛ نورپردازی باعث افزایش رغبت خرید، جذب مشتریان و رونق فروشگاه می‌گردد.

تفاوت روشنایی و نورپردازی ، کلیه نیازهای روشنایی به پارامترهایی برمی‌گردد که عموماً توسط استاندارد های مختلف اندازه‌گیری و مشخص گردیده‌اند. توان مصرفی و سایر پارامترهای الکتریکی نظیر ضریب توان، بازدهی و درجه حفاظت (IP) نیز عموماً جزو حیطه روشنایی قرار می‌گیرند.

انواع نورپردازی:

اساساً چهار نوع نورپردازی  وجود دارد که می‌تواند برای دستیابی به بهترین طراحی نورپردازی و نور مناسب در دکوراسیون‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد. این چهار نوع عبارتند از:

• زینتی
• محیط
• متمرکز
• محل کار

نورپردازی زینتی:

این نورپردازی برای زیبایی بخشیدن به محیط استفاده می‌شود. هرکدام از سه نوع نورپردازی محیط , محل کار و متمرکز می‌توانند نورپردازی زینتی نیز محسوب شوند. به گونه‌ای طراحی می‌شوند که توجه افراد را به خود جلب کنند.

معمولاً نور‌های زینتی در ناحیه‌ی مرکزی اتاق قرار می‌گیرند؛ یک مثال مناسب برای این موضوع استفاده از لوسترهاست.

نورپردازی محیط:

یک فضای معین مانند اتاق یا سالن پذیرایی با سطح نرمی از یک نور عمومی پر می‌شود. اندازه‌ی نور در این نوع از نورپردازی به اندازه‌ای است که اشیا به خوبی دیده شوند.

نورپردازی محل کار:

نوری است که به یک منطقه‌ی مشخص تابیده می‌شود و هدف از آن انجام دادن فعالیت‌های بشری مانند مطالعه یا تهیه‌ی غذا است.

نورپردازی متمرکز:

نوعی از نورپردازی کار است که عمدتاً برای تمرکز بر روی آثار هنری و یا ویژگی‌های معماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

راهنمای روشنایی در معماری و نکات آن:

تفاوت روشنایی و نورپردازی ، روشنایی دکوراسیون باید به شکل درست و اصولی، بر اساس نظر مهندس معمار انجام شود و تمام قواعد آن را رعایت کرد. همچنین شایان ذکر است کیفیت روشنایی ساختمان می تواند بر عملکرد و روحیه افراد تاثیر بگذارد.

روشنایی درست می تواند برای محیط های کوچک از اهمیت بیشتری برخوردار باشد. زیرا موجب ایجاد احساس بزرگ تر بودن فضا خواهد شد. امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی چراغ های LED متنوعی وجود دارند که برای روشنایی پذیرایی، آشپز خانه، سرویس بهداشتی و … مورد استفاده قرار می گیرند.

از مهم ترین بخش های روشنایی ساختمان هماهنگی رنگ نور با مواد و مصالح به کار رفته است. این موضوع بر زیبایی ساختمان تاثیر بسیار زیادی می گذارد. به همین دلیل باید در انتخاب رنگ نور ها توجه کرد.

استفاده از نور گرم می تواند باعث ایجاد فضایی دنج و آرام شود. در حالی که نور سرد موجب تحریک فعالیت های ذهنی و جسمی خواهد شد. همچنین نور پردازی باید متناسب با نیاز های روشنایی یک اتاق انجام گیرد. به عنوان مثال نیاز روشنایی یک اتاق نشیمن با اتاق کار متفاوت است. با وجود این که نور پردازی کم فضایی آرامش بخش را ایجاد می کند. ولی اگر در اتاق کار مورد استفاده قرار بگیرد بر بینایی تاثیر می گذارد و موجب ایجاد مشکلات سلامتی خواهد شد.

همان طور که ذکر شد، کیفیت و شدت روشنایی از جنبه های بسیار مهمی برخوردار است که حتما باید مورد توجه قرار بگیرد. زیرا زندگی کاربران را تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع به همان اندازه که ابعاد محیط و مصالح مهم است، نور نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

استاندارد روشنایی:

در محاسبات روشنایی، با توجه به کاربرد محیط، شدت روشنایی مشخصی برای آن در نظر می‌گیرند و از منابع نوری استفاده می‌:کنند که این شدت روشنایی را برآورده سازد. برای این منظور جداولی وجود دارند که بر پایهٔ استانداردهای به کار گرفته‌شده در طراحی محیط متفاوتند. استانداردهای روشنایی در ایران در استاندارد ۱۹۳۷ مؤسسهٔ استانداردها و تحقیقات، نشریهٔ ۱۱۰ و کتاب مبحث سیزده مقررات ملی ساختمان بیان شده‌است.

جدول استاندارد روشنایی را می توانید در تصویر زیر مشاهده کنید :

نورپردازی در منزل چگونه انجام می شود ؟

در زندگی امروزه شاهد افزایش شلوغی ها و کارهای روزمره بشر هستیم. با نگاهی گذرا به خیابان و مقایسه آنها با چند سال قبل متوجه می‌شویم که شلوغی ها و مشغله های محیط اطرافمان چند برابر افزایش یافته است. طبعاً این محیط شلوغ و پر سر و صدا برای افراد آزار دهنده است.

بر همین اساس افراد از اینگونه محیطها فراری شده و سعی در قرار گرفتن در محیط های آرام می کنند. آرامش یک محیط به دلایل زیادی بستگی دارد. کاهش آلودگی صوتی و بصری، هوای پاک و نورپردازی مناسب تنها چند مورد از ویژگی‌های یک محیط آرام است.

اولین قدم در نورپردازی

یک نورپردازی اصولی زمانی ایجاد می شود که سبب ارتقاء جنبه کاربردی فضا شود. تصور کنید که یک غذای بسیار خوشمزه که دارای تزئین زیبایی هم باشد را در یک محیطی با نورپردازی نامناسب سرو کنید، بی شک مورد استقبال مهمان ها و اعضای خانواده قرار نمی گیرد. به همین خاطر در هنگام شروع نورپردازی برای یک محیط، ابتدا یک لیست از کار هایی که در کل شبانه روز در آن فضا انجام می دهید، تهیه کنید. برای مثال تماشای تلویزیون، مطالعه، آشپزی و… فعالیت هایی است که در ساعات مختلف در یک محیط انجام می دهید.

• نورپردازی آشپزخانه

برای نورپردازی آشپزخانه باید تمرکز بر نواحی مربوط به فعالیت باشد؛ اجاق گاز، کابینت‌ها و یخچال مهم‌ترین نقاطی هستند که باید نور بر آن‌ها متمرکز باشد.

در ادامه به ارائه ایده هایی در زمینه نورپردازی آشپزخانه می پردازیم:

• نور پردازی اتاق نشیمن

هدف از بودن در اتاق نشیمن آرامش و گفتگو بین افراد خانواده و دوستان است. بنابراین از نورهای زیاد که چشم را ناراحت کرده و مانع استراحت و آرامش می شود، خودداری کنید.

تفاوت روشنایی و نورپردازی ، استفاده از نور گرم که درصد زرد آن از آبی بیشتر است مناسب خواهد بود .از یک چراغ رومیزی یا آباژور در کنار کاناپه برای مطالعه استفاده کنید . چراغ های دارای سایه های مات نور را به پایین منعکس و ایجاد تناقض می کنند در حالی که سایه های نیمه شفاف نور را ملایم تر انعکاس می دهند.

برای مشخص کردن تابلو های روی تاقچه ها یا دیوارها از نورهای قوی استفاده کنید .با کمک گرفتن از یک نورافکن یا دیوارکوب، نور را روی تابلو یا شی ای خاص بیندازید به طوری که یک چراغ تزیینی را در گوشه یا کنار دیوار طوری قرار دهید که نور آن به طرف بالا یا سقف باشد و به شی برخورد کند.

در ادامه به ارائه ایده هایی در زمینه نورپردازی اتاق نشیمن یا پذیرایی می پردازیم:

• نورپردازی حمام

بهترین نورپردازی برای حمام استفاده از نورهای جانبی است. اگر حمام شما نسبتاً بزرگ است بهتر است مستقیماً در بالای دوش یک منبع نور قرار دهید. همچنین وجود آینه‌ها نیز می‌تواند به تقویت نور کمک کند و آن را در محیط حمام بازتاب دهد.

در ادامه به ارائه ایده هایی در زمینه نورپردازی حمام می پردازیم:

• نورپردازی اتاق خواب

قطعاً آخرین مکانی که انسان پس از دردسرهای کاری و اجتماعی روزمره به آن پناه می برد اتاق خواب است. خواب در مکانی آرام و ملایم یکی از مهمترین دلایل افزایش کارایی و سلامت افراد است.

شما با بکارگیری یک نورپردازی حرفه ای می توانید آرامش و حس اطمینان خاطر را در اتاق خواب خود منعکس کنید. در طراحی حرفه ای روشنایی ملایم و آرام آن از زیبایی اتاق خواب شما نمی شود. شما می توانید با استفاده از یک طراحی حرفه ای و محلی آرام و شیک را برای خود رقم بزنید.

در ادامه به ارائه ایده هایی در زمینه نورپردازی اتاق خواب می پردازیم:

• نورپردازی میز ناهارخوری

برای فضای مربوط به ناهارخوری نور مناسب آن است که دقیقاً در بالای میز یک لوستر آویزان شود. البته برای فضای مربوط به ناهارخوری از نورپردازی غیرمستقیم نیز استفاده می‌شود. این حالت بهتر از حالت اول است و باعث آرامش می‌شود. گاهی اوقات نیز از منابع کوچک نور بر روی میز استفاده می‌شود این منابع می‌تواند شامل چراغ‌های ال ای دی کوچک یا حتی دو شمع باشد.

در ادامه به ارائه ایده هایی در زمینه نورپردازی میز ناهارخوری می پردازیم:

افزایش زیبایی با نورپردازی مناسب

تفاوت روشنایی و نورپردازی ، بهتر است بدانید که نورپردازی مناسب برای یک فضا نه تنها تاثیر زیادی در روشنایی بخشیدن به محیط زندگی ما دارد، بلکه مهم ترین ابزار برای زیباتر شدن محیط زندگی به حساب می آید. از این رو باید به این نکته برای تمام بخش های منزل از اتاق خواب که یک فضای خصوصی است گرفته، تا اتاق پذیرایی که به صورت عمومی از آن استفاده می شود، توجه کرد.

اما فراموش نکنید که برای نورپردازی مناسب برای فضاهای مختلف آن هم در طول روز باید نکاتی را رعایت کنید که با در نظر گرفتن این نکاتی می توانید خانه ای شاد، صمیمی و دوست داشتنی داشته باشید.

سئوالات متداول :

چگونه می توان فهمید از چه نوع لامپ یا چراغی باید برای فضای مدنظرمان استفاده کنیم؟

در پاسخ به این سوال باید عنوان کنیم که تنوع بسیار بالای چراغ ها و لامپ ها نشان دهنده‌ی کاربری متفاوت آنهاست. پس در نتیجه به طور کلی نمی توان مطرح کرد که چراغ مناسب برای هر فضا چه شرایطی باید داشته باشد. عوامل مختلفی مانند کاربری فضا، معماری فضا، شرایط تاسیسات و برقی و … همگی در انتخاب چراغ مناسب تاثیر گذار هستند. مشاوره‌ی مناسب از فعالان این حوزه می تواند راهگشای این مسئله باشد.

آیا استفاده‌ی همزمان از منابع نور آقتابی و مهتابی به طور همزمان کاری اصولی است؟ راه حل چیست؟

خیر استفاده همزمان از دو منبع با رنگ نورهای متفاوت در یک چراغ ( مانند چراغ های فلوئورسنت ) و یا استفاده از چراغ های با دمای رنگ نور متفاوت در یک فضا از نظر منهدسی روشنایی کاری صحیح نیست. برای فضاهای متفاوت رنگ نورهای متفاوت استاندارد بر اساس کاربری آن فضا وجود دارد که مشاوران نورپردازی بر همین اساس منابع با رنگ نورهای متفاوت را برای کاربری های مختلف در نظر می‌گیرند.

تفاوت میان لامپ و چراغ چیست؟

به طور کلی می توان گفت لامپ بخشی از چراغ را شامل می شود که نور را منتشر می کند اما چراغ به مجموعه‌ی لامپ، بدنه، درایور یا ترانس و … گفته می شود

آیا تکنولوژی‌های جدید صنعت روشنایی باعث کاهش مصرف انرژی خواهند شد؟

به طور نسبی می توان گفت بله. تکنولوژی های جدید صنعت روشنایی سعی برآن دارند تا راندمان نوری منابع را بالاتر ببرند. این پارامتر توسط تولیدکنندگان با عنوان لومن بر وات برای محصولات منتشر می شود، یعنی به ازای هر وات انرژی الکتریکی منبع چند لومن نور ( واحد سنجش نور خروجی منابع ) تولید می کند. طی سال ها‌ی اخیر این عدد رو به رشد بوده که نشان دهنده‌ی راندمان بالاتر و کاهش مصرف انرژی می باشد.

تفاوت COB و SMD چیست؟ و هرکدام چه کاربری دارند؟

منابع COB و SMD  هر دو از خانواده‌ی LED ها هستند که تفاوت آنها در تکنولوژی تولید این منابع نور است. به طور کلی می توان عنوان کرد برای فضاهای اداری، آموزشی، بیمارستانی و … استفاده از چراغ های SMD که پخش نور بهتری دارند، مناسب تر است و در کاربری های تجاری و … که نیاز به نور متمرکز تری داریم استفاده از چراغ های COB مناسب تر است.

اما ذکر این نکته حائز اهمیت است که هر پروژه شرایط ویژه‌ی خود را داشته و طراحان نورپردازی بر اساس شرایط و طبق استانداردها چراغ مناسب را می توانند پیشنهاد بدهند.

آیا توان بالاتر منبع نور به معنای نوردهی بیشتر آن منبع است؟

خیر، باید عنوان کرد میزان نوردهی یک منبع نور بر اساس توان آن مشخص نمی شود. فاکتور تعیین کننده میزان لومن بر وات منبع نور است. به زبان ساده تر یعنی منبع نور به ازای هر وات توان مصرفی به چه میزان نور تولید منتشر می کند

چرا رنگ اشیا مختلف مانند لباس و … زیر نور طبیعی و زیر نور مصنوعی متفاوت هستند؟

در توضیح این مطلب باید این موضوع را مطرح کنیم که فاکتوری در چراغ ها به عنوان ضریب نمود رنگ نور وجود دارد که نشان دهنده‌ی میزان تفکیک رنگ ها تحت تابش نور می باشند. بدین صورت که طیف تغییراتی بین ۰ تا ۱۰۰ دارند، عدد ۱۰۰ نمایش دهنده‌ی ضریب نمود رنگ تحت تابش نور طبیعی می باشد و منابع نور مصنوعی با این معیار سنجش می شوند. به طور کلی هر چه عدد CRI ( ضریب نمود رنگ ) به عدد ۱۰۰ نزدیک تر باشد، کیفیت نور منبع بالاتر می باشد و رنگ اشیا تحت تابش این منبع به حالت طبیعی نزدیک تر می باشند.